Henüz yedi-sekiz yaşlarında bir Şehzade idi II. Mehmed. Yeniçerilerin eğitim yaptıkları yere gitmişti bir gün.
Genç Şehzade’yi gören komutan bağırdı:
-Selâm dur!...
Yetişme çağındaki genç yeniçeriler hemen selâma geçtiler. Arkasından alkış...
Bu arada Şehzade’nin gözü, yerde yatan ve kendi yaşlarında olan birine ilişti:
-Bunun suçu ne ki, yatıyor?
Komutan güldü:
-Uyku saatinde oyuncak yapar Şehzade’m.
-Nasıl oyuncak?
Komutan, yanındakilere işaret ederek, ortası oyulmuş bir ağaç parçasını getirtti. II. Mehmed’e uzattı.
-İşte Sultanım.
-Nedir bu? Kocaman bir kaval mı yoksa?..
Cevabı beklemeden komutana döndü:
-önce çocuğu yerinden kaldırın lütfen, dedi.
Ayağa kalkar kalkmaz küçük yeniçeriye sordu:
-Senin adın ne?
-Balaban’dır Şehzade’m.
-Bu oyuncak ne oluyor?
-Oyuncak değildir bu Sultanım.
-Nedir öyleyse?
-Top.
-Top mu? Neymiş bu top dediğin? Balaban anlatmaya başladı. Küçük Şehzade tepeden tırnağa dikkat kesilmiş, dinliyordu.
-Bu top öyle bir şeydir ki Bey’im, içine barut konunca gümbürder. Barutu bilirsin. Ağzına bir de, karpuz gibi yusyuvarlak demirler konacak. Barut ateşlenince, demir yuvarlakları çok uzaklara uçuracak. Tabii benim yaptığım odundan. Demirden yapılınca o zaman görsen... Gümmm!... Gümmm!
Büyülenmiş gibiydi Şehzade. Komutana:
-Bu çocuğu bana bağışlar mısın Komutan? Dedi.
-Hay hay Şehzade’m. Sizinle gelebilir. Yalnız babanız ne der?
-Kolayına bakarız. Teşekkür ederim.
O günden sonra günlük derslerini bile unutan küçük Şehzade’nin aklı fikri toptaydı hep.
Balaban’la yaptığı denemeler güldürücü oluyordu.
Aksilik bu ya... Babası II. Murad, öğrenmişti Mehmed’in derslerini aksattığını. O akşam asıktı yüzü.
-Padişahım, derslerimi bıraktığıma ben de üzülüyorum. Fakat şimdi daha iyi bir ders öğrenmekteyim, dedi. Gitti toplardan birini getirdi. Babasına anlattı. Bıkmadan, usanmadan ve korkmadan anlattı, belki bir saat.
-Ne olursa olsun, benden izinsiz dersi bıraktığın için bir gün hapissin, emrini verdi babası.
İçinde bir şeylerin yıkılır gibi olduğunu duydu Mehmed. Huzurdan çıktı; çaresiz bezgin ve yılgın...